Usługi transgraniczne

Usługi, zgodnie z prawem wspólnotowym, są to czynności, które mają charakter czasowy i transgraniczny i jednocześnie nie są objęte regulacjami dotyczącymi swobody przepływu kapitału, towarów i osób. Zgodnie z art. 50 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską – TWE, usługi obejmują przede wszystkim działalność o charakterze:
 – przemysłowym,
– działalność handlową,
– działalność rzemieślniczą,
– wykonywanie wolnych zawodów.

Według ogólnej zasady, usługa polega na wytworzeniu nowego dobra, co związane jest z potrzebą posiadania fachowej wiedzy i potencjału wykonawczego. Dotyczy to większości prac, które można świadczyć na podstawie umów cywilnych, przede wszystkim umów o dzieło.

Usługa świadczona w ramach transgranicznego świadczenia usług, z założenia jednorazowa, musi być ograniczona pod względem zakresu rzeczowego i czasu. Swoboda świadczenia usług opiera się na tymczasowości. Oznacza to, że usługodawca świadczy usługę w innym kraju UE przez określony czas, a więc działalność ta nie ma charakteru ciągłego, ani stałego. Usługodawca posiadający przedsiębiorstwo założone w jednym państwie członkowskim, może tymczasowo świadczyć usługę w innym kraju UE.

Zgodnie z art. 20a ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r., Nr 5, poz. 42 z późn. zm.) dodanym przepisami ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów oraz ustawy – Prawo budowlane (Dz. U. Nr 210, poz. 1321):

Obywatel państwa członkowskiego posiadający kwalifikacje zawodowe architekta, inżyniera budownictwa lub urbanisty, który prowadzi zgodnie z prawem działalność w zakresie tego zawodu w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim ma prawo do tymczasowego i okazjonalnego wykonywania zawodu odpowiednio architekta, inżyniera budownictwa lub urbanisty na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwanego dalej „świadczeniem usług transgranicznych”, bez konieczności uznawania kwalifikacji zawodowych.

Z treści przywołanego art. 20 a ust. 1 wynika, że usługa transgraniczna powinna być wykonywana przejściowo i musi być czasowo ograniczona. W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) wielokrotnie pojawiała się jednak kwestia definicji tych pojęć. Z orzecznictwa wynika, że ograniczenie czasowe uznane byłoby za naruszenie swobody świadczenia usług. Ocena, jak długo można świadczyć usługę, zależy od warunków funkcjonowania usługodawcy i nie można zdefiniować ogólnych granic jej trwania. Usługa świadczona w innym państwie nie może przeważać nad działalnością prowadzoną w państwie rejestracji.



Usługodawcy świadczącemu usługi transgraniczne przysługują prawa, które nie mogą być ograniczane przez państwa członkowskie. Na podstawie orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości zostało ustalone, że:
 – nie można żądać od usługodawcy założenia siedziby na terenie państwa, gdzie ma być świadczona usługa,
 – zabroniony jest wymóg, aby personel kluczowy posiadał stałe miejsce zamieszkania na terenie państwa, gdzie świadczona jest usługa,
 – nie można wymagać od usługodawcy, żeby płacił składki ubezpieczeniowe za swoich pracowników w kraju świadczenia usług, jeśli ma już opłacone składki 
 w państwie macierzystym,
 – niedozwolone jest żądanie uzyskania zezwolenia na świadczenie niektórych usług bez wzięcia pod uwagę rękojmi należytego wykonania usługi już 
 zagwarantowanej w kraju macierzystym, gdzie usługodawca ma siedzibę,
 – pewne dodatkowe ograniczenia mogą dotyczyć usług o szczególnym charakterze, jak np. usługi medyczne, jednak również wtedy państwo ma obowiązek 
 wziąć pod uwagę, że usługodawca daje gwarancje właściwego wykonania usługi w państwie swojej siedziby.